Ruhunuzu paraya satar mısınız?

NFT gerçeği!

Dijitalleşme hayatımıza her geçen gün bir yenilik daha getiriyor. Her ne kadar “artık şaşırmıyoruz” desek de dijitalleşmeyle hayal gücünün sınırlarını zorlayan kişiler bizi şaşırtacak işler yapmaya devam ediyor. Son dönemin en şaşırtan haber başlıklarından biri ise Hollanda’da yaşayan bir öğrencinin NFT ile ruhunu satması oldu. Dijital varlık olarak tanımlanan NFT giderek yaygınlaşıyor. Peki ama nedir bu NFT? Ya siz, ruhunuzu satar mısınız?

21. yüzyılda dünyanın geldiği noktaya inanabiliyor musunuz? Birileri sanal ortamdan ruhunu satabiliyor. Onu bir kenara koyalım; bir başkası 21. yüzyılda 21 yaşındaki bir gencin ruhunu satın alıp yeniden satışa çıkarabiliyor. Hem de dudak uçuklatan bir meblağa… Varlıklı olmak insanoğlu için her zaman önemliydi ama dijital varlık sahibi olma fikri bu gidişle pek çok kişide akıl kırıntısı bırakmayacak gibi görünüyor. Öncelikle şu ilginç haberin detayından bahsedelim. Habere göre Hollanda’da Stijn van Schaik adlı sanat öğrencisi ruhunu NFT olarak satışa çıkardı. “Stinus’un Ruhu” adı verilen NFT ürününün açıklama kısmında Schaik, “Bu platformda ruhumu satıyorum. Benim hakkımda ya da henüz sahibi benken ruhum konusunda istediğiniz her şeyi sorabilirsiniz” diye de özel bir not düştü. Ruhunu satan Stijn van Schaik, alıcısına istediği inanışa geçme sözü verdi. Stijn van Schaik’in ruhu kısa sürede 350 dolardan alıcı buldu. Ruhun yeni sahibi ise 3,5 milyon dolardan ruhu yeniden satışa çıkardı.

Non Fungible Token

Açılımı Non Fungible Token olan NFT dijital varlık olarak açıklanıyor. Türkçede ise “değiştirilemez token” olarak adlandırılıyor. Bir tür kripto para olarak da tanımlanan NFT, diğer kripto para birimlerinden farklı olarak değerli bir varlığı temsil edebiliyor. NFT’nin en önemli özelliği temel olarak, yalnızca size ait olan türünün tek örneği bir dijital varlık olması. Değiştirilemez olması ise müzik, oyun, film ve benzeri sanat eserlerinin değiştirilmesini ya da taklit edilmesini engelleyebiliyor. Blok zincirindeki bir para birimine denk gelen token; Ethereum ya da Bitcoin gibi kripto para birimlerinde takas edilebilirken NFT coin takas edilemiyor. Çünkü NFT, kopyalanması mümkün olmayan dijital bir imzaya sahip.

NFT’ler, Ethereum isimli bir blok zinciri geliştiricileri tarafından hazırlanmış ve ERC-721 token standartlarına göre üretiliyor. NFT üretiminde yalnızca dijital kripto para cüzdanına ihtiyaç duyuluyor.

Herhangi bir sanat eseri, video, tweet, bir internet sayfası, görseller, sosyal medyada oluşturulan hikayeler ve benzeri dijital varlıklar gerekli şartlar sağlandığında NFT yani dijital varlık olma özelliği kazanabiliyor. NFT’ler oyun, CryptoKitties evreni, dijital sanat ve diğer farklı uygulamalarda kullanabiliyor.

NFT Pazarı kimin elinde?

Geçtiğimiz Ekim ayında bilim yayını olan Nature Dergisi NFT üzerine bir araştırma yayınladı. Yapılan araştırmada Haziran 2017 ile Nisan 2021 arasında 4,7 milyon NFT analiz edildi. Bu NFT'lerle 160 farklı kripto para birimiyle 6,1 milyon işlem yapıldı. Ayrıca; sanat NFT’lerinin ortalama olarak 6 bin, Metaverse NFT’lerinin 9 bin dolar ettiği belirtilen bu çalışmada piyasadaki NFT’lerin yalnızca yüzde 1’inin 1500 dolardan fazla değere sahip olduğu, çoğunluğun ortalamasının ise yalnızca 15 dolar olduğu aktarıldı.

Yapılan araştırmaların sonuçları NFT pazarı hakkındaki görüşleri biraz sarstır. Çoğunluk NFT’nin dijital dünyayı demokratikleştirdiğini düşünüyordu. Ancak NFT pazarının reel ekonomi kadar eşitsiz bir ortam olduğu görüşü son zamanlarda öne çıkıyor. Zira sonuçlara göre, NFT ticareti yapan kişilerin yüzde 10’u tüm işlemlerin yüzde 85’ini gerçekleştirirken, bu kesim neredeyse bütün NFT işlemlerinde aktif olarak rol gösterdi. Yapılan açıklamalarda ise “NFT pazarının neredeyse tamamı balina olarak adlandırılanlar tarafından ele geçirilmiş durumda” ifadeleri kullanıldı.